Bijlagen

BIJLAGE 1: REKENMODEL

BIJLAGE 2: SCENARIO’S VOORSTEL UITKOOP- EN SUBSIDIEREGELING

Uitgangspunt
Het uitgangspunt is dat de transitie van Nederland naar 50% natuur zal gaan op basis van vrijwilligheid door alle deelnemers.

Scenario’s:
1. Eigenaren landbouwgronden die tevens agrariër zijn
a. Die willen stoppen met boeren en hun land willen verkopen
b. Die willen stoppen met boeren en hun land willen omvormen naar natuur
c. Die willen overgaan op kringlooplandbouw
d. Die geen verandering willen

2. Eigenaren landbouwgronden die niet agrariër zijn
a. Op basis van geliberaliseerde pacht die hun land willen verkopen
b. Op basis van geliberaliseerde pacht die hun land willen omvormen naar natuur
c. Op basis van reguliere pacht die hun land willen verkopen
d. Op basis van reguliere pacht die hun land willen omvormen naar natuur

Algemeen aanbod:
Het voorstel gaat uit van een ruimhartige uitkoop- of subsidieregeling voor landeigenaren die:
I. hun land willen verkopen
II. hun land willen omvormen van landbouwgronden naar bos- en natuurgronden
III. over willen stappen op natuurinclusieve kringlooplanbouw

Aanbod I. Uitkoopregeling
– De uitkoopregeling bestaat uit het opkopen van de landbouwgrond voor de lokale marktprijs plus 40% premie. De gemiddelde prijs voor landbouwgrond ligt tegenwoordig op EUR 65.000 per hectare. Het aanbod is dan EUR 91.000 p/ha. Dit noemen we de Premie Prijs (PP).
– Voor landeigenaren met landbouwgronden in reguliere pacht gelden aparte regelingen, afhankelijk van keuze van de pachter.

Aanbod II. Subsidieregeling voor omvorming landbouw naar natuur
– De subsidieregeling geldt voor landeigenaren die hun land willen behouden en volledig willen omvormen naar natuur. De subsidie bestaat uit 60% van de PP p/ha. Dit is een subsdieprijs die recht doet aan de volledige omvorming van landbouwgrond naar natuur, gelijk die nu reeds bestaan op provinciaal niveau (zoals de SKNL regeling). Bij een subsidie zijn diverse verplichtingen verbonden gericht op de transitie naar bos en natuur. In ruil voor de te ontvangen subsidie moet de landeigenaar een klein deel van de landbouwgronden overdragen aan de overheid. Het aantal ha wordt bepaald door het subsidiebedrag te delen door de gemiddelde prijs van een hectare bouwgrond (€2,6M).
– Selectie en keuze van landbouwgronden die door eigenaren in ruil voor de ontvangen subsidie in eigendom worden overgedragen aan de staat, gaat in overleg tussen eigenaar, centrale overheid en lokale overheid.
– Deze subsidieregeling kan aangevuld worden met een subsidie voor het aanplanten van bomen. De extra ontvangen subsidie wordt dan meegenomen in de berekening voor het aantal ha dat aan de staat wordt overgedragen.

Aanbod III. Subsidieregeling agrariers voor omvorming naar natuurinclusieve kringlooplandbouw
– De subsidieregeling voor agrariërs-landeigenaren die willen overgaan op natuurinclusieve kringloop landbouw bestaat uit 50% van de PP p/ha. Dit is een subsidieprijs die de agrariër in staat om de nodige investeringen te doen en/of schulden af te lossen om de overgang naar natuurinclusieve kringlooplandbouw mogelijk te maken. Aan de subsidie zijn diverse verplichtingen verbonden gericht op een juiste overgang naar duurzame landbouw. In ruil voor de te ontvangen subsidie moet de landeigenaar een klein deel van de landbouwgronden overdragen aan de overheid. Het aantal ha wordt bepaald door het subsidiebedrag te delen door de gemiddelde prijs van een hectare bouwgrond (€2,6M).
– Selectie en keuze van landbouwgronden die door eigenaren in ruil voor de ontvangen subsidie in eigendom worden overgedragen aan de staat, gaat in overleg tussen eigenaar, centrale overheid en lokale overheid.

Aanbod per scenario:
1. Eigenaren landbouwgronden die tevens agrariër zijn
a. Die willen stoppen met boeren en hun land willen verkopen:
i. Opkopen agrarisch land door de overheid voor de PP p/ha
ii. Eerste keuze voor agrariër om functie te vervullen bij realisatie bosbouw
iii. Overheid bepaalt zelf welk deel van agrarische gronden wordt omgezet naar bouwgrond

Een voorbeeld: een agrariër met 50 hectare landbouwgrond ontvangt voor de verkoop van zijn landbouwgronden dan gemiddeld 50 x €91.000 = € 4,55 miljoen, inclusief een premie van EUR 1,3 miljoen.

b. Die willen stoppen met boeren en hun land willen omvormen naar natuur
i. Aanbod van subsidie van 60% van de PP p/ha
ii. Ondersteuning bij realisatie bosbouw en natuur
iii. In ruil voor subsidie overdracht van aantal ha landbouwgrond aan overheid
ter waarde van subsidiebedrag uitgaande van bouwgrond prijs, zijnde €2,6M p/ha.

Een voorbeeld: een agrariër krijgt voor 50 ha subsidie voor omvorming van landbouwgronden naar bos/natuur. Hij ontvangt 50 x €54.600 (60% PP) = €2.730.000,-

Voor die subsidie moet hij dus € 2.730.000,-/€2.600.000,- = 1,05 ha overdragen aan de rijksoverheid.

c. Die willen overgaan op kringlooplandbouw
i. Aanbod van subsidie van 50% van de PP p/ha
ii. Maatwerk steun voor openbreken contracten en leningen bank
iii. Ondersteuning bij realisatie combi kringlooplandbouw en bosbouw
iv. In ruil voor subsidie overdracht van aantal ha landbouwgrond aan overheid ter waarde van subsidiebedrag uitgaande van bouwgrond prijs, zijnde €2,6M p/ha.

Een voorbeeld: een agrariër krijgt voor 50 ha subsidie voor omvorming naar natuurinclusieve kringlooplandbouw. Hij ontvangt 50 x €45.500 (50% PP) = €2.275.000,- Voor die subsidie moet hij dus € 2.275.000,-/€2.600.000,- = 0,875 ha overdragen aan de rijksoverheid.

d. Die geen verandering willen
i. Deze groep gaat niet in op aanbod en wordt op andere manieren gestimuleerd om klimaat- en milieuvriendelijker te produceren.

2. Eigenaren landbouwgronden die niet agrariër zijn
a. Op basis van geliberaliseerde pacht die hun land willen verkopen:
i. Opkopen agrarisch land door overheid voor de PP p/ha
ii. Overheid bepaalt zelf welk deel van agrarische gronden wordt omgezet naar bouwgrond

Voor voorbeeld zie 1a.

b. Op basis van geliberaliseerde pacht die hun land willen omvormen naar natuur:
i. Aanbod van een subsidie van 60% van de PP p/ha
ii. Verplichtingen ontwikkeling bosbouw en natuur
iii. Maatwerk steun bij realisatie
iv. In ruil voor subsidie overdracht van aantal ha landbouwgrond aan overheid ter waarde van subsidiebedrag uitgaande van bouwgrond prijs, zijnde €2,6M p/ha.

Voor voorbeeld zie 1b.

c. Op basis van reguliere pacht die hun land willen verkopen:
i. Indien te maken met pachter die wil stoppen, ontvangt de pachter 30% van de PP p/ha aan subsidie en de landeigenaar 70% van de PP p/ha
ii. Deze verdeling doet recht aan de belangen van beide partijen: de pachter ontvangt een aantrekkelijke premie om te stoppen en voor de landeigenaar is een korting van 30% op de PP acceptabel voor het stopzetten van het pachtcontract.

d. Op basis van reguliere pacht die hun land willen omvormen naar natuur:
i. Indien te maken met pachter die wil stoppen, ontvangt de pachter 30% van de PP p/ha en de landeigenaar 60% van de PP p/ha aan subsidie, met bosbouw en natuur verplichting.
ii. In ruil moet de overdracht plaatvinden van aantal ha landbouwgrond aan overheid ter waarde van het totale subsidiebedrag aan pachter en eigenaar uitgaande van bouwgrond prijs, zijnde €2,6M p/ha.
iii. Dit aanbod kost de rijksoverheid dus 30% meer dan bij liberale pacht, maar is noodzakelijk voor de grootschalige omvorming en dat extra geld wordt weer terugverdiend door dat meer grond in eigendom wordt overgedragen.

BIJLAGE 3: LIJST VAN GEBRUIKTE BRONNEN

Klimaatverandering
http://www.cop21paris.org
http://klimaatagenda.minienm.nl
https://www.europa-nu.nl/id/vjmhg41ub7pp/klimaatconferentie_parijs_2015_cop21
https://nymag.com/intelligencer/2017/07/climate-change-earth-too-hot-for-humans.html
https://decorrespondent.nl/11220/waarom-klimaatverandering-een-pandemie-in-slow-motion-is-enwat-we-daarvan-kunnen-leren/287568600-7a1153b9
https://www.groene.nl/artikel/het-is-erger-dan-we-denken
https://www.volkskrant.nl/economie/minder-co2-maar-liever-niet-vandaag-qua-uitstoot-zijn-we-eenland-van-smeerkezen~b77e1b24/
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/herbebossen-voor-het-klimaat-is-veel-moeilijker-dan-wedenken~b63b4413/
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/bedrijven-die-het-alleen-gaat-om-geld-verdienen-hebbengeen-bestaansrecht~bf5a48bc/
https://www.groene.nl/het-beste-over/klimaatverandering
http://www.milieucentraal.nl
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/directeur-dnb-corona-is-een-meteoriet-klimaatverandering-een-botsing-tussen-planeten-a4003420#/handelsblad/2020/06/20/#312


Klimaatverandering en aanplant van bomen
https://www.theguardian.com/environment/2019/jul/04/planting-billions-trees-best-tackle-climatecrisis-scientists-canopy-emissions
https://www.theguardian.com/world/2019/jun/19/planting-billions-trees-save-planet
https://www.theguardian.com/environment/2019/nov/16/reforesting-the-uk-trees-are-the-ultimatelong-term-project
https://edepot.wur.nl/468244
https://www.nationalgeographic.com/environment/2019/07/how-to-erase-100-years-carbonemissions-plant-trees/
https://decorrespondent.nl/11226/met-deze-ideeen-krijgt-de-natuur-weer-deruimte/5670260031612-d1a00bd6
https://members.tortoisemedia.com/2020/01/13/plant-a-trillion-trees/content.html
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/01/24/een-biljoen-bomen-daarmee-redden-we-de-aarde-nieta3988074
https://phys.org/news/2020-05-trees-panacea-climate-ecologist-science.html
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/heeft-nederland-nu-te-weinig-of-te-veelnatuur~b2556eb1/

De vele organisaties die zich met bomen aanplant bezig houden, zoals o.a.:
http://www.Onetreeplanted.org
https://treesforall.nl
https://www.plant-for-the-planet.org/en/home#intro

Ruimtelijke ordening in Nederland
https://www.landschapinnederland.nl
https://www.pbl.nl/sites/default/files/downloads/nederlandse_landschapsbeleid_in_kaart_achtergrondrapport_-_definitief_29_augustus_2019_0.pdf
http://www.landvanons.nl
https://www.nvm.nl/agrarisch-landelijk/agrarische-grondprijzen/
https://www.destentor.nl/flevoland/hoe-flevoland-de-landbouwprovincie-van-europa-18-000-voetbalvelden-aan-vruchtbare-grond-verliest~a7914d1c/?referrer=https://www.google.nl/
De Groene Amsterdammer uitgave 23 april 2020: Nederland in de toekomst
https://www.atlasnatuurlijkkapitaal.nl
https://www.groene.nl/artikel/landschapspijn
https://nos.nl/artikel/2347876-ruimtetekort-in-nederland-minister-gaat-weer-meebeslissen.html

Biodiversiteitsverlies
https://www.rli.nl/sites/default/files/advies_de_bodem_bereikt_-_def.pdf
https://www.rli.nl/sites/default/files/advies_stop_bodemdaling_in_veenweidegebieden_-_def.pdf
https://www.pbl.nl/onderwerpen/natuur-landschap-en-biodiversiteit
http://www.samenvoorbiodiversiteit.nl
https://nos.nl/artikel/2283456-krimpende-biodiversiteit-bedreigt-menselijk-leven-waarschuwtonderzoek.html
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/hoe-dertig-jaar-beleid-en-11-miljard-de-natuur-niks-hebben-opgeleverd~b095791d/?referrer=https%3A%2F%2Fdecorrespondent.nl%2F11360%2Fcut-the-crap-wat-betekent-duurzaamheid-echt-ik-ga-het-voor-je-uitzoeken%2F281344815840-17f1ba38
https://ipbes.net/global-assessment
https://www.wwf.nl/wat-we-doen/actueel/nieuws/evenwicht-natuur-mens-ziektes
https://www.vn.nl/het-helpt-als-je-jouw-tuinvergroent/?token=TUUveDFnSE5PdWRQei81c2JWRHpwV3JxL0lKdmJPSDVWZUVsRVFIdExXMD0
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/er-waait-een-groene-wind-over-wageningenuniversiteit~b8d2c539/
https://www.naturetoday.com/intl/nl/naturereports/message/?utm_source=newsletter&utm_medium=e-mail&utm_campaign=usermailing&msg=26223
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/dertig-jaar-beleid-heeft-de-natuur-niksopgeleverd~b2b35cb6/?referer=https%3A%2F%2Ft.co%2Fa2CwSb21Rv%3Famp%3D1
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/nederland-moet-meer-doen-om-de-diversiteit-vanplanten-en-dieren-te-behouden~b46945a5/
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/wereldleiders-zijn-aan-zet-maar-ook-de-achtertuindoet-ertoe~b15c1102/

Stikstofcrisis
https://www.naturetoday.com/nl/nl/naturereports/?doss=90&gclid=CjwKCAjwwYP2BRBGEiwAkoBpApjaqz1nEOEWeb9Ef81BuMy7a2c9AofRcu1ZAHtdAqPbMpzshAbHxoCT4MQAvD_BwE
https://wij.land/stikstof-de-oplossing-is-er-al/
https://www.groene.nl/artikel/de-cijfers-zijn-wat-diffuus
https://www.trouw.nl/verdieping/hoe-het-stikstofgedrocht-groeide-en-ter-wereld-kwam~be56db7b/Woningcrisis
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/06/15/staat-van-de-woningmarkt-2020
https://www.nu.nl/wonen/6058223/komende-tien-jaar-845000-nieuwe-woningen-nodig-omtekort-weg-te-werken.html
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/16/hoe-de-overheid-zelf-de-woningnood-creeerde-a3996946
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2334102-woningnood-is-hoog-wethouders-willen-bouwen-in-hetgroene-hart.html
https://www.rtlz.nl/life/personal-finance/artikel/4981471/dit-kan-de-overheid-doen-om-dewoningmarkt-vlot-te-trekken
https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/bouw-juist-nu-om-de-woningnood-aan-te-pakken/
https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/we-hebben-geen-woningbouw-nodig-maar-stedenen-landschapsbouw/
https://www.volkskrant.nl/economie/hoogleraar-woningmarkt-na-deze-crisis-volgen-prijsstijgingenmisschien-zelfs-een-prijsexplosie~b2329dab/
https://economie.rabobank.com/publicaties/2020/april/kwart-miljoen-ouderenwoningen-gevraagd/
https://www.intermediair.nl/werk-privebalans/priveleven/de-coronacrisis-maakt-steden-minderaantrekkelijk?utm_campaign=nieuwsbrief_b2c_werkzoekende&utm_referrer=

Ons voedsel- en landbouwsysteem

https://www.platformkringlooplandbouw.nl/wat-is-kringlooplandbouw
https://www.natuurenmilieu.nl/wp-content/uploads/2017/09/NM-Voedselvisie-2030-rapport-v3-ia.pdf
https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/Environmental-Research/Programmas/Biodiversiteit/Natuurinclusieve-landbouw.htm
https://www.theguardian.com/environment/2018/may/31/avoiding-meat-and-dairy-is-single-biggestway-to-reduce-your-impact-on-earth
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/er-waait-een-groene-wind-over-wageningenuniversiteit~b8d2c539/
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/05/hoe-een-kans-op-duurzame-landbouw-verdween-met-eenprocedureel-trucje-a3975735
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/05/nederlandse-boeren-produceren-grotendeels-voor-hetbuitenland-a3975757
https://www.groene.nl/artikel/klem-in-een-onhoudbaar-systeem
https://www.groene.nl/artikel/in-de-steek-gelaten
https://wij.land/stikstof-de-oplossing-is-er-al/
https://nos.nl/artikel/2334062-overschotten-door-corona-miljard-kilo-aardappelen-en-vrieshuizenvol-vlees.html
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/06/brabant-wordt-weer-van-de-boeren-a3998810
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/01/vergroot-je-weerbaarheid-kweek-je-eigen-voedsel-a3998464
https://www.naturetoday.com/intl/nl/naturereports/message/?utm_source=newsletter&utm_medium=e-mail&utm_campaign=usermailing&msg=26239
https://www.vilt.be/opinie-moet-landbouw-echt-verder-intensiveren
https://nos.nl/artikel/2334545-timmermans-we-moeten-de-boeren-helpen-om-duurzamer-teworden.html
https://www.wur.nl/nl/show-longread/Kringlooplandbouw-een-nieuw-perspectief-voor-de-Nederlandse-landbouw.htm
https://nos.nl/l/2337150
https://akkernaarbos.nl
https://www.naturetoday.com/intl/nl/naturereports/message/?utm_source=newsletter&utm_medium=e-mail&utm_campaign=usermailing&msg=26376
https://fd.nl/economie-politiek/1353096/dierlijk-eiwit-eten-helpt-de-planeet-vindt-landbouwexpert

Bosbouw, hout en biobased economy

https://www.mdpi.com/1999-4907/8/12/484
http://www.probos.nl
https://www.probos.nl/publicaties/in-de-pers/1325-actieplan-bos-en-hout
http://www.biobasedeconomy.nl